مرگ سیاه

00:00 تا 00:02: مرگ سیاه: همه گیری نخستین و بزرگترین پاندمی تاریخ
00:02 تا 00:05: سرگذشت تاون: بیماری وحشتناک در تاریخستان
00:05 تا 00:08: معتقدات و تدابیر دینی و جادوگری در برابر بیماری های اروپا در قرون وسطی
00:08 تا 00:11: تأثیر تاون در اروپا و آسیا: اصل و شیوع طاعون
00:11 تا 00:14: طاوون و تحولات هنری در قرن چهاردهم
00:14 تا 00:16: پیگیری مطالب رافکس در شبکه های اجتماعی و سایت رافکس

مرگ سیاه: همه گیری نخستین و بزرگترین پاندمی تاریخ

موزیک ویدیویی (خنده تماشاگران) خیلی خوب. موزیک ویدیویی من این را می خواهم. موزیک ویدیویی بیخیال. من ایمان نژادت هستم، این اولین قسمت از پادکست رافکسته. که در فروردین نود و هشت منتشر میشه من در هر قسمت از رافکس شما را با یک داستان واقعی و مهم که در طول تاریخ اتفاق افتاده آشنا می کنم. رافکس را می توانید از طریق تمام اپلیکیشن های پادکست. مثل کاسباکس یا اپل پادکست و همینطور از سایت رافکست رافکست. بشنوید. بریم سراغ اولین داستانمون با عنوان مرگ سیاه موزیک ویدیویی توی قرن چهاردهم میلادی اروپا و آسیا وارد نبردی بزرگ و پر تلفات شدند.

نبردی طولانی که پانزده تا بیست سال طول کشید و چیزی حدود هفتاد و پنج تا دوصد میلیون کشته به جا گذاشت. برخلاف چیزی که فکر می کنید این دشمن قدرتمند، نه ارتش نظامی قدرتمند بود. نه مغول ها بودن و نه بربر ها، اون یه باکتری بود. باکتری به اسم یرسین یا پستیس که باعث بیماری به اسم طاعون میشد. این همه گیری دومین همه گیری دنیا و البته اولین همه گیری اروپا بود که تبدیل به بزرگترین پاندمی ثبت شده در تاریخ هم شد که به مرگ سیاه معروف بود. تا اون قبلاً هم باعث مرگ و میر شده و همه گیری هایی رو به وجود آورده بود. ولی این سری قضیه فرق میکرد، این سری آدما مثل برگ خزون از بین میرفتند. تا اون، مرگ سیاه، مرگ بزرگ، آفت بزرگ. اینا اسمیایی بود که روی این بیماری گذاشته بودند.

سرگذشت تاون: بیماری وحشتناک در تاریخستان

حسابیان قدبت داره آقا این تا اون. تخمین زده میشه که حدود سه هزار سال قبل از میلاد هم کسایی بودن که از تا اون مرده باشن. اولین بار جالینوس بود که توی نوشته هاش از فرارگیر شدن طاوون در شهر رم نوشت. سال شصت و شش میلادی بود که شهر رم دچار طاعون شد و بیشتر مردم شهر جونشون از دست دادند. در یونان هم توسیدیدیدوس که تاریخ نگار بود از یه بیماری فراگیر و واگیر دار اسم میبرد که هم زمان بود با جنگ های اسپارت و آتن. که حدود چهارصد سال قبل از میلاد بود، رومیان تا او را انتقام یکی از خدایانشان به نام آپولون می دانستند. به خاطر دزدی هایی که از نیایشگاه های اپولو شده بود، خود یونانی ها هم این بیماری رو خشم خدایا میدونستند و براش حتی انسان ها رو قربانی میکردند. از اینا که بگذریم، خود تاون شکلای متفاوتی داشت، جوری نبود که علائمش برای همه یه شکل باشه، تاونی که در ترن چهاردهم شویی پیدا کرد، دونو بود، دونو عمده داشت حداقل. شکل اولش اینجوری بود آلودگی وارد جریان خون میشد و فرد مبتلا خونریزی داخلی میکرد روی پوستش هم یه تابلو چرکی بزرگی میزد، به این نوع طاوون میگفتن طاوون خیارکی که اتفاقا شایع ترین نوعیم بود که شور پیدا کرده بود.

نوع دومشم از طریق تنفس کردن وارد بدن میشد، تب و سرفه های شدید و عرق ریختن و تهوا هم کلا تو هر دو نوع اشعه بود، فقط کافی بود بدن فرد مبتلا لمس بشه تا مریضی مثل آب خوردن منتقل بشه. فرد مبتلا بین سه تا هفت روز طول می کشید تا بمیره، البته کسایی هم بودند که یکی دو روزه از بین می رفتند. عمر مبتلا هم بالا بود، تقریبا تا هفتاد و پنج درصد کسایی که تا اون میگرفتن جونشون از دست میدادن. ولی تو اون شرایط اون دوره هنوز کسی نمیدونست میکروب چیه، ویروس چیه، هر بلایی که سرشون میومد رو سعی میکردم. با عقاید و تفکرات اون دوره که قطعا می دونی چقدر سطحی و ماورایی بوده به یه چیزی ربط بدن. بعد از شیوع مرگ سیاه توی قرن چهاردهم، بخش خیلی زیادی از مردم او را به میاسما عطف میدادند. حالا میاسمان چی بود؟ یه عقیده باستانی بود که طبق اون بیماری های واگیردار وقتی گسترش پیدا میکنن که ذرات و با بخار و تعفان از گور مردههاشون بزنه بیرون و جریان باد این آلودگی رو توی شهرها و روسها پخش کنه. به این اتفاق هوای شب هم میگفتند، میاسما خودش توی لغت به معنی آلودگیه که از زبان یونان باستان میاد. یه سری از مسلمانانایی که تا اون توی شهر و دیارشون شیوع پیدا کرده بود هم اعتقاد داشتند که این مریزی کفاره گناهانشونه.

معتقدات و تدابیر دینی و جادوگری در برابر بیماری های اروپا در قرون وسطی

که باعث میشه تمام گناهانی که کردم پاک بشه و بجاش برم بهشت. اما اکثر مردم اروپایی ها دلیل تا اون رو عذاب الهی میدونستند. توی کلیساها مراسمای عجیب غریب میگرفتن، لخ میشدن خودشونو شلاق میزدن، یهودیا رو کتک میزدن، حتی دارشون میزدن. میگفتن اونا باعث بنیان عذاب الهیت یا حتی معتقد بودن یهودی از روی عمد آب رو مسموم کردن و باعث این بیماری شد. توی یکی از حملات که به یهودی ها شد توی شهر استراسبورگ حدود دو هزار نفر کشته شدند. جالبه که همین رفتار رو با کلیها و جزیمیها هم داشتن. مراسم برگزار میکردند که شیاطین و اجنه را دور کنند، برای جلوگیری از ابتلا هم یه روپوشای بلند و دستکش میپوشیدند. یه جور ماسک هم داشتن که شبیه منقار چلاغی که توی کاور اپیزودم عکسشو گذاشتم، فکر میکردند که این ماسک ها میتونه جلوی ورود هوا بعد میومدن توی ماسک و مثلا کسایی که خیلی دیگه پیشرفته بودن میومدن توی ماسک رو با یه سری رسانه های دارویی پر میکردند که خاصیت تسویه هوا به ماسک بدن مثلا حتی شایع شده بود که مصرف تنباکو از ابتلا به طاعون پیشگیری می کند. پزشکان هنوز دلیل اصلی مریضی رو نمیدانستند، باور همه این بود که هوای آلوده و تنفس باعث مریضی میشه.

راه های بی فایده ای هم برای مقابله با بیماری پیشنهاد میدادند: آچیز زدن هیزم و گیاهان معترح، حموم آب داغ، بخور گرفت. در صورتی که اصلی ترین دلیل این بیماری کک های آلوده ای بودند که روی بدن موش ها جا خشک کرده بودند. و موش ها اونا رو با خودشون همه جا پخش میکردن. به خاطر وضعیت بد بهداشتی، مردم تو اون دوره اکثرا به این کک ها آلوده میشدند و یه نیش کوچیکشون کافی بود تا طاووس. وارد بدنشون کنه. تا اون همه جا رو گرفته بود، جنازه ها همینجوری کنار خیابون پخش و پلا بودند، هر چی بیشتر زمان می گذشت و شرایط بیماری بدتر میشد، مردم بیشتر اعتمادشون رو به کلیسا از دست میدادند. یواشواش رو آوردم به جادوگرها، اونا انقدر قدرت گرفتن که برای خودشون حزب تشکیل دادن و شدن یه رقیب جدی برای کلیسا. حتی پزشکان هم وقتی میرفتند بالا سر مریض با خودشون جادوگر میبردند. یه سری مراکز هم به اسم تاونخانه ساخته شده بود که کارشون نگهداری از بیماران تاون زده بود.

تأثیر تاون در اروپا و آسیا: اصل و شیوع طاعون

ولی هزینه بستری تو این تاون خانه ها خیلی بالا بود یه جورایی مخصوص پولدارا بود. ولی در نهایت واقعاً فرقی نمیگرد که اگه مریض شدی توی این مراکز بستری باشی یا جایی دیگه. تهش مرگ بود، شاید پزشکان این تام خانه ها می توانستند فقط یه مرگ کم دردتری رو برای آدم تهیه کنند. سلام و سلام. (خنده حضار) اما مرگ سیاه واقعاً از کجا سر کلاهش پیدا شد؟ چیزی که بیشتر محققان سرش اتفاق نظر دارند اینه که این بیماری از شرق آسیا اومده. جنگهای چین و مغولستان یکی از اصلی ترین دلایل شیوع طاوون در آسیا بود، این درگیری ها ارتش های. مبتلا را مبتلا کرد و مبتلا هم بعد از جنگ به شهرهاشون برمیگشتن و افراد بیشتری را درگیر می کردند، یکی از جاهای که بیشترین همه گیر درگیری داشت استان هوبئی در چین بود که باعث شد شهرهای اطرافشم به سرعت اسیر تاون بشن. که رگ اقتصادی آسیا بود، بهترین راه برای انتقال بیماری از طریق تجارت و کاروان های تجاری بود. موش های آلوده همه جا پخش میشدند و موش های بیشتری رو هم آلوده میکردند.

تاون حتی تا غرب آسیا و شمال آفریقا هم رفت، اما منشأ ورود تاون به اروپا هم شبه جزیره ی کلی. مغولها برای گسترش امپراتوریشون به این منطقه حمله کردند و برای اینکه مقاومت شهر رو بشکنند کاری کردند که یکی از یکی از عجیب ترین و ظالمانه ترین اقدامات ممکن بود که شاید بشه به عنوان اولین جنگ بیولوژیکی دنیا هم ازش نام برد. چیکار کردن؟ اومدن اول چندین هفته منطقه رو محاصره کردن که هیچ آب و غذا و دارویی وارد شهر نشو. بعد اومدن اجساد آلوده به طاوون رو که اکثرشون فاسد هم شده بودن با منجنیک پرتاب کردن داخل شهر، اکثر مردم شهر مبتلا شدن و بازرگانان خارجی هم با فرارشون خیلی راحت مریزی رو به روسیه و ایتالیا و کشورهای دیگه بردند و شیوع مرگ سیاه رو تو اروپا شروع زدند. به یک سال نکشید که مارسی یا ونیز به زانو درومدن، تا اون مسیرشو به سمت شمال اروپا ادامه داد و مردم این بخش از. که به خاطر سرما و قحطی های طولانی مدت تا جنگ های همیشگی ضعیف شده بودند از بین رفتند. تا اون وارد هر شهری که میشد حدود شش تا نه ماه طول میکشید تا اون شهر از پیک شیوع مرگ و میر بیاد بیرون. این مدت زمان کمی برای از بین رفتن کامل یک شهر نیست. تو همهگیری که توی لندن اتفاق افتاد حدود پنجاه هزار نفر مردند پنجاه هزار نفر برای جمعیت لندن.

طاوون و تحولات هنری در قرن چهاردهم

چهاردهم کم نیست ها، همین آمار مرگ و میر بالا باعث می شد اوضاع هی بدتر هم بشه، چون بیشتر مواقع جنازهها که کنار کوچه خیابون انقدر میموندند تا بگندند و خودشون میشدند منشأ عفونت و انتشار باکتری. قرنطینه کردنم جالبه که بهتون بگم اولین بار توی این دوره بود که بوجود اومد مسافرهایی که از شهرهای تاون زده میومدن باید. سی تا چهل روز و قرنطینه می موندن تا مشخص بشه که مریض نیستند. البته شرایطی هم بودند که شانس باهاشون بود و درگیر بیماری نشدند، مثل میلان ایتالیا یا کل لهستان که اصلا بیماری نتونست اونجا شیوع داشته. اما در نهایت این همه گیری تا شصت درصد جمعیت آسیا و اروپا را از بین برد. باستان شناسا گروه های دسته جمعی کمی پیدا کردند که یه وقتایی چندصد نفر رو یه جا با هم دفن کرده بودند. در شمال آفریقا شهر اسکندریه مصر یکی از بزرگترین شهرهای اسلام تا اون جون ششصد هزار نفر رو گرفت. سوریه، لبنان، اورشلیم، قوسطنطنیه و حتی ایران هم در امان نماندند. حدود یک سوم جمعیت خاورمیانه از بین رفتند، فقط در اروپا حدود صد و پنجاه سال طول کشید.

تا جمعیت قاره به اون چیزی که قبل از همه گیری بود برگردد. هنرمندان قرن چهاردهم هم بیکار نشسته بودند، اونا برای بیان احساساتشون بیشتر به نقاشی و تابلو کشیدن رو آورده بودند. تو نقاشی ها و تابلههایی که از اون دوره به جا مونده، مردم عادی رو نشون میدن که دارن جنازه ها رو آتیش میزنن و ماسک های مینگاردا زدن. اما به هر حال این پاندمی کنار بحران های اقتصادی و اجتماعی و سیاسی که به خاطر کاهش شدید جمعیت یه تغییر اساسی هم ایجاد کرد و اونم تغییر نگرش و دیدگاه مردم نسبت به خدا و دین و کلیه این اتفاق باعث شد که ناتوانی کلیسا در کنترل بیماری با دعا و مراسم و این چیزا کاملا به چشم بیاید و خیلی از مردم دیگه اون تعصب کورکورانه رو به کلیسا بذارن کنار و یواش یواش زمین ساز عصر روشنگری و رنسانس بشن. اما این آخرین همهگیری طاوون نبود، تو قرن نوزدهمم دوباره طاوون شیوع پیدا کرد و باکتری که در این همهگیری. مردم آلوده کرده بود همان گونه باکتری بود که در قرن چهاردهم زمین و زمان را به هم ریخته بود یعنی حدود ششصد سال زنده ماند، جهش پیدا کرد و دوباره افتاد به جون مردم. هرچند که بالاخره راه درمان قطعیش پیدا شد و مثل همیشه انسان بود که تونست پیروزی نهایی نبرد بشه. موزیک ویدیویی موزیک ویدیویی لطفاً از این صفحه استفاده کنید. موزیک ویدیویی موزیک ویدیویی موزیک ویدیویی هی چیزی که شنیدید اولین اپیزاد رافکس بود.

پیگیری مطالب رافکس در شبکه های اجتماعی و سایت رافکس

رافکس را می توانید در شبکه های اجتماعی دنبال کنید، سایت رافکس را هم دنبال کنید، چه توی شبکه های اجتماعی، مطالب تکمیل. هر قسمت رو میتونید ببینید و بخونید و لذت ببرید ممنون میشم اگه از رافکس حمایت کنید و اون رو به دوستانتونم معرفی کنید. کمک شما کنم. موزیک ویدیویی موزیک ویدیویی رافرا رافرا موسيقي موسيقي هی (خنده تماشاگران) (مذکر) (خنده) .مذکر